بیماران دیابتی چه آزمایش هایی انجام می دهند ؟

دراین یادداشت تصمیم داریم در خصوص آزمایشات قابل انجام در آزمایشگاه جهاد دانشگاهی برای بررسی دیابت برای شما صحبت کنیم. قبل از آن به کلیاتی در این خصوص خواهیم پرداخت و بعد از آن سرغ تست های مهمی که می توان در تشخیص دیابت کم رسان باشد خواهیم پرداخت.

دیابت نوع 2 یک مشکل عمده بالینی و سلامت  عمومی است. شیوع بالینی دیابت، موجب تحمیل عوارض زیاد و سنگینی در سراسر جهان می شود. دیابت عامل اصلی نابینایی در افراد زیر 36 سال، همچنین عامل نیمی از علت های دیالیزی شدن افراد و قطع عضوهای غیر ترومایی می باشد.

هزینه های مالی مرتبط با بیماری دیابت رقم بالایی است علاوه بر آن، هزینه ی قابل توجهی به لحاظ هزینه های اجتماعی، گریبانگیر افرادی می شود که از عوارض درازمدت ناشی از دیابت رنج می برند که دراین میان می توان به ناتوانی و مرگ زودرس اشاره کرد.

معیارهای تشخیصی دیابت:

• علائم بیماری دیابت (افزایش میزان ادرار، پرنوشی، کاهش وزن بدون دلیل) به اضافه اینکه غلظت گلوکز پالسما به صورت تصادفی < 160 باشد.
• گلوکز پالسما به صورت ناشتا>100 (ناشتا یعنی حداقل برای مدت 1ساعت هیچ کالری ای دریافت نشود. ( g (OGTT)
• تست خوراکی تحمل گلوکز OGTT ( پس از مصرف 75 گرم گلوکز) <160

درصورت عدم افزایش واضح قند خون باعدم جبران متابولیکی حاد، این معیارها (که دربالا به آنها اشاره شد( بایستی باتکرار تست در یک روز دیگر تاییدشوند.ضمنا OGTT به عنوان روتین در موارد بالینی توصیه نمی شود.

چه کسانی بایدبرای بیماری دیابت غربالگری شوند:

• برای تمامی افراد بالای 45 سال آزمایش انجام گیرد، اگرنرمال بود هرسه سال یکبار تکرار شود.
• برای افراد با ریسک بالا غالبا باید تست را در سنین پایینتری انجام داد.
• افراد چاق(کسانی که وزن مطلوب بدن بیشتر از 120 درصد دارند و یا شاخص توده بدن)BMI )بیشتر از 27 باشد.
• افرادی که خویشاوند درجه یک مبتلا به دیابت داشته باشند.
• اعضای گروه جمعیتی قومی با ریسک بالا
• نی که نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم به دنیا آورده اند و یا دیابت دوران حاملگی در آنها تشخیص داده شده است.
• افراد با فشار خون بیشتر از 140/90

پیش بینی وپیشگیری از دیابت:

دیابت نوع 2 را غالبا می توان در بیمارانی که دارای انواع مختلفی از ریسک فاکتورها هستند، و در بالا به خلاصه بیان شدند، پیش بینی نمود. بیمارانی که این ریسک فاکتورها را دارا هستند، درمقایسه با کسانی که این شرایط را ندارند بایستی در سنین پایینتری غربالگری شوند.

خلاصه تفاوت دیابت نوع 1 و 2

آزمایشات کلینیکی متعددی که صورت گرفته است نشان داده اند که تغییرات نسبتا کمی در سبک زندگی می تواند منجر به کاهش خطر ابتلا به دیابتی شود که به تازگی شروع شده است. موثرترین درمان که ایمن بوده و با کمترین هزینه قابل دسترس است تغییر سبک زندگی است شامل: پیاده روی 30 دقیقه  در روز و کاهش در حدود 5درصد وزن بدن .

آزمایشات قابل انجام در آزمایشگاه جهاد دانشگاهی برای بررسی دیابت عبارتند از:

FBS-BS-2HPP-Glucose

این آزمایش به منظور غربالگری و تشخیص دیابت و پیش دیابت و پایش (monitoring) افراد دیابتی و یا افراد هایپوگلیسمیک انجام می شود. این آزمایش بعنوان یک چکاپ روتین برای تمامی افراد به خصوص افراد بیشتر از 45 سال، افرادی که عوامل خطر یا علایم ابتلا به دیابت دارند و خانم های باردار انجام می شود. قبل از انجام این تست نیاز به رعایت شرایط ناشتایی است یعنی بین 8 الی 10 ساعت قبل از انجام این آزمایش از خوردن و آشامیدن پرهیز شود، ولی نوشیدن آب اشکالی ندارد.

انواع استرس ها مانند بیهوشی عمومی، آسیب های مغزی-نخاعی، سکته قلبی، شوک، ورزش سنگین و سوختگی می تواند باعث افزایش میزان گلوکز خون شود.

HBA1C

آزمایش هموگلوبین a1c یا قند دراز مدت یک آزمایش خون معمول است که برای تشخیص دیابت نوع ۲، نوع ۱ و پس از آن برای ارزیابی درمان و مدیریت دیابت به کار می رود. آزمایش هموگلوبین A1C  با نام های دیگر، از جمله: هموگلوبین گلیکات، هموگلوبین گلیکوزیله، هموگلوبین a1c و HbA1c نیز شناخته می شود.

نتیجه آزمایش هموگلوبین a1c نشان دهنده سطح قند خون متوسط شما برای دو تا سه ماه گذشته است. به طور خاص، آزمایش هموگلوبین a1c درصد هموگلوبین شما را (یک پروتئین در سلول های قرمز خون است که اکسیژن حمل می کند) که با قند پوشیده شده (گلیکوزیله) اندازه گیری می کند. سطح بالای آزمایش هموگلوبین A1C می تواند نشان دهنده ی دیابت نوع بالا باشد.

Anti -Islet Cell antibody  –  ICA

ICA یا آنتی بادی بر علیه جزایر لانگرهانس پانکرآس از جمله مارکرهای سرمی مطلوب در تشخیص دیابت تیپ I محسوب می شود. اتو آنتی بادیهای مذکور از کلاس IgG هستند و بر علیه چندین آنتی ژن از سلول های جزایر واکنش نشان می دهند. اکثر آنتی ژن های هدف در سطح ملکولی شناسائی شده اند.

در مجموع می توان چهار آنتی بادی مختلف را شناسائی کرد:

• آنتی Islet cell cytoplasmic antigen
• آنتی Glutamic acid decarboxylase  – GAD
• آنتی Islet cell protein  IA-2  که عضوفامیل tyrosine phosphatases است
• و آنتی آنسولین

تشخیص ICA از آن جهت حائز اهمیت است که می توان توسط آن اتوآنتی بادی بر علیه چندین آنتی ژن را شناسائی کرد.

کاربرد ICA

• محک زدن ریسک دیابت تیپ I
• دیابت مشکوک به Latent insulin-dependent diabetes melitus in adulthood

ارزیابی

ICA در بدو تشخیص دیابت وابسته به انسولین در کودکان و نو جوانان در حدود۸۰ در صد از موارد و در بزرگسالان در ۷۰ تا ۸۰ درصد از موارد مثبت است. پس از ظهور بیماری شیوع اتو آنتی بادی به سرعت کاهش یافته و حدودا پس از ۱۰ سال تنها در ۱۰ درصد از بیماران قابل تشخیص است. ICA در جمعیت های نرمال در ۱ تا ۳ در صد از کودکان و نوجوانان مثبت است. خویشان درجه یک افراد مبتلا به دیابت تیپ I در ۲ تا ۶ درصد از موارد ICA مثبت هستند. هر دو گروه تحت ریسک ظهور دیابت تیپI قرار دارند .

C-peptid

هدف از انجام این آزمایش عبارتست از:

• ارزیابی تولید انسولین توسط سلولهای بتا پانکراس
• تعیین علت افت قند خون

C-پپتید زنجیره ای کوتاه از اسیدهای آمینه است که به عنوان یک محصول جانبی در مسیر تولید انسولین به جریان خون آزاد می شود. این آزمایش میزان C-پپتید را در خون یا گاها در نمونه ادرار اندازه گیری می کند.

این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟ در موارد زیر به انجام آزمایش C-پپتید نیاز است:

• شک بالینی به وجود مقاومت به انسولین
• اطلاع پزشک از تولید انسولین به میزان کافی در بیماران دیابتی
• دیابت طبقه بندی نشده
• بررسی علت هایپوگلیسمی

Insulin

هدف از انجام این آزمایش عبارتست از:

• ارزیابی تولید انسولین توسط سلولهای بتا پانکراس
• تشخیص وجود تومور تولید کننده انسولین در سلولهای جزایر پانکراس
• تعیین علت افت قند خون
• تشخیص مقاومت به انسولین
• تعیین زمان مصرف انسولین خوراکی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2

Microalbomin

میکروآلبومینوری به غلظت آلبومین ادرار اشاره دارد که بیشتر از مقدار طبیعی است ولی با آزمایش روتین پروتئین قابل اندازه گیری نخواهد بود. به طور طبیعی، گلومرول کلیه تنها مقادیر کم آلبومین را فیلتره می کند و مقدار کم توسط توبول های کلیه بازجذب می شوند. در بیماران دیابتیک، مقدار آلبومین ادرار با مدت بیماری و درجه کنترل گلایسمیک مرتبط می باشد. MA، اولین شاخص ایجاد عوارض دیابت (بیماری قلبی – عروقی "CVD" ، فشار خون بالا و نفروپاتی) می باشد. با MA می توان 5 سال زودتر از آزمایش های روتین پروتئین ادرار، نفروپاتی دیابتی را تشخیص داد.

برای دیدن سایت آزمایشگاه و مرکز درمان و مراقبت در منزل جهاد دانشگاهی اصفهان اینجا کلیک کنید .